DİL, İMGE, ŞİİR …

Düz yazıda tümcelerin anlamları vardır. Bir düz yazıda kullanılan tümceler, yazının iç mima­risini oluşturur. Tümceler, sözcüklerin anlamını, kendi bütünsel anlamlan içinde birleşerek, oluş-turduklan anlamlar içinde (sözgelimi, herhangi bir bölümcede ulaşılan herhangi bir anlam gibi. ) soğurarak yok ederler. Okur, yazınsal nitelikte olsa bile, bir düz yazıyı okurken, tek tek sözcükle­rin anlamlan üzerinde durmaz. Çünkü, sözcüklerden geçerek, tümceyi bütünsel olarak kavrar. An­cak, şiir için aurum böyle değildir. Şiir çok anlamlıdır. Yoruma açıktır. Belli ölçütler olsa da, öznel­dir. Şiirde, sözcükler hem birbirleriyle ilintilidir; hem de kendi başlanna bağımsız, özgür yapılıdır. İşte, çok anlamlılık olarak vurgulanmak istenen, sözcüklerin, şiir içinde erimeksizin anlamlanm ko-rumalan, bununla beraber şiir içinde de farklı bir anlam kurabilmeleridir.

Birer gerçeklik olarak, sözcükler ikili bir yapı sergilerler. İlki, sözün çağnştırdığı nesne ya da durumsa, ikincisi de, sözle bunlar üzerine getirilen betimsel yorumdur. Gerçek yaşamda, hiçbir za­man yan yana gelemeyecek iki sözcük, şiirde yan yana gelebilir; üstelik bir anlam içerir. Çünkü, nesnel gerçekliğin yaşanabilir olmasına karşılık, sözel gerçeklik yazılabilir, anlatılabilir olandır.

Şiir bir dildir. Günlük dilden oldukça ayn, yoğunlaştınlmış, bozulmuş (Burada gerçek anla­mın dışına çıkılarak kurulan anlam kaydırmalanndan söz edilmektedir. ) bir dildir. Şiir dili nesnel gerçekliğin üstüne çıktığı için, sözcükleri kendi iç mantığına göre bir araya getirdiği için, alışılmış kalıplann dışına taşarak, yeni bireşimler içinde biçimlendirerek etkili anlatım olanaklanna kavuş­muş, yetkin bir ‘üst dil’ kurar. Bu üst dilde en etkili yapı taşı imgelerdir. Şiir, şiir dili içinde dizilen sözcüklerin oluşturduğu imgelerle duygu, düşümce, coşkulanımlan aktarmaya çalışır. Ancak, bura­da göz ardı edilmemesi gereken, şiirin salt imgeden oluşmadığı gerçeğidir. İmge yüklenmesiyle ya­zılan şiir, şiirin devingen yapısına zarar verir. İmge, şiirin ince damarlan olarak algılanmalı, şiirin iç bütünlüğüne denk düşen yerlerde bilinçle kullanılmalıdır.

Serhan SÖZDİNLER